CHIA TAY 2022-CẦU CHÚC 2023?

Dương Quốc Việt

Năm 2022-nhân loại dường như dần thoát khỏi đại dịch Covid-19, phần lớn các quốc gia trở lại với đời sống bình thường. Nhưng những thiên tai khác lại ập đến, đó là nắng nóng kỷ lục ở châu Âu, lũ lụt tàn phá ở Pakistan…

Rồi trong khi phải vật lộn với đại dịch-suốt hơn hai năm, ngày 24/2, Nga mở “chiến dịch quân sự đặc biệt” tại Ukraine, khiến thế giới năm qua lại phải chứng kiến thêm bao đau thương, mất mát. Cùng với đó là căng thẳng ở eo biển Đài Loan, thảm kịch giẫm đạp gây chấn động Hàn Quốc… Ấy là những thảm họa-nhân tai vậy!

Thiên tai là khách quan-xảy ra ngoài ý muốn, như thể tạo hóa tạo ra để cảnh báo, hay thử thách con người. Đành rằng thế, nhưng còn nhân tai thì biết nói sao đây? Rút cục con người được tạo hóa  sinh ra để làm gì?

Mà trớ trêu thay “Trái tim thật nhỏ, nhưng lại khao khát những điều to lớn. Nó chẳng đủ để làm bữa tối của một chú diều hâu, thế nhưng toàn bộ thế giới đều không đủ đối với nó“. Cái sự thật bi-hài này, về lòng tham của con người, đã được đúc kết bởi Francis Quarles (1592-1644)-nhà thơ Anh được biết tới với cuốn sách biểu tượng với tiêu đề Emblems (Biểu tượng). 

Có lẽ bởi thất vọng trước dục vọng bất kham của nhân loại, khiến cho Jules Verne (1828 -1905)- nhà văn viết truyện khoa học viễn tưởng người Pháp, được coi là một trong những cha đẻ của thể loại này, đã phải thốt lên: “Trái đất không cần lục địa mới, mà cần con người mới“.

Vậy thì chúng ta, cùng cầu chúc cho năm 2023, trái đất với “con người mới”, mà thực chất là “trái tim mới”, lương tri thức tỉnh, đặng giảm thiểu NHÂN TAI, phòng tránh và khắc phục hiệu quả THIÊN TAI!

BẤT NGỜ ?

Dương Quốc Việt

World Cup 2022 đã diễn ra với quá nhiều bất ngờ: Ả Rập Xê Út thắng Argentina; Cameroon thắng Brazil; Tunisia thắng Pháp; Nhật thắng cả Đức lẫn Tây Ban Nha và loại Đức; Ma Rốc thắng và loại Bỉ; Hàn Quốc thắng Bồ Đào Nha và loại Uruguay… Bất ngờ không chỉ do thắng-thua giữa các đội, mà còn do cả những tình huống trên sân cỏ.

Và cũng như nhiều điều bất ngờ khác trong cuộc sống- đó phải chăng chính là sự bất ngờ giữa hư cấu và hiện thực, giữa cái logic của hư cấu với cái bất logic của hiện thực!?

Đến đây, làm cho người ta nhớ đến phát biểu của Mark Twain(1835 -1910)- nhà văn khôi hài, người viết tiểu thuyết và nhà diễn thuyết nổi tiếng người Mỹ: “Không ngạc nhiên gì là sự thật lại lạ lùng hơn hư cấu. Hư cấu phải có tính hợp lý“.

Và sắp tới, sự thắng-thua sau các trận: Argentina- Pháp và Croatia-Morocco, sẽ không còn tạo nên bất ngờ như trước nữa, bởi cái khoảng cách giữa hư cấu và hiện thực chẳng còn là bao.

Dẫu vậy, những bất ngờ mang tính tình huống như: bất ngờ tỏa sáng, bất ngờ về cách xử lý của các cầu thủ trên sân… thì chắc vẫn còn đó.

AJAHN CHAH DẠY GÌ?

Dương Quốc Việt

Thiền sư Ajahn Chah(1918 -1992)-cao tăng Thái Lan nổi tiếng về pháp Thiền thuộc Phật giáo Nguyên Thủy, đã dạy các phật tử rằng:

“Hành động tốt đem lại quả tốt. Hành động xấu đem lại quả xấu. Đừng kỳ vọng thánh thần, chư thiên, những kẻ khuất mày khuất mặt sẽ bảo vệ bạn. Cũng đừng tin tưởng ngày tốt, ngày xấu. Đó là những điều không thật. Bạn sẽ luôn luôn chờ đợi ngày tốt, giờ tốt, tháng tốt, năm tốt, vị thần này, vị thánh nọ. Tin tưởng vào những điều đó chỉ đem lại đau khổ cho bạn mà thôi. Hãy nhìn vào hành động và lời nói của bạn, nhìn vào nghiệp của bạn. Làm lành bạn sẽ gặt quả vui, làm ác bạn sẽ mang quả khổ“.

Lời dạy của cao tăng Ajahn Chah thật chí lý chí tình. Dẫu vậy, trong thực tế đời sống, “làm lành, làm ác” cũng như nhận ra “điều lành, điều ác”, lại là những câu chuyện không đơn giản, không phải lúc nào cũng dễ nhận biết.

Chẳng hạn, thời Cải cách ruộng đất, có kẻ (sau này còn được làm quan khá to), đã đấu tố-nhục mạ cha mẹ mình. Nhưng việc làm đại bất hiếu của hắn, lại được coi là một việc làm tốt- một hành động “cách mạng triệt để”, trong “đấu tranh giai cấp”, của một con người có “đạo đức cách mạng” cao cả(!!!)

Và còn biết bao nhiêu những hành xử tàn ác khác, do những kẻ “ngây thơ”, “hoang tưởng-mông muội” hay “cuồng tín” gây ra cho đồng loại. Ấy vậy mà chúng vẫn cứ ngỡ rằng-chúng đã và đang làm điều tốt…

Hóa ra, nhận ra “điều lành, điều ác”, còn là những câu chuyện của sự sáng suốt, của hiểu biết, của văn hóa, của giáo dục…

Cuối cùng xin đặc biệt lưu tâm-một danh ngôn đã được đúc kết bởi Ernest Hemingway (1899-1961)- tiểu thuyết gia, nhà văn truyện ngắn, nhà báo người Mỹ, đạt giải Pulitzer năm 1953 và giải Nobel Văn học năm 1954: “Tất cả những điều THỰC SỰ ÁC ĐỘC đều bắt đầu từ sự NGÂY THƠ “.