Dương Quốc Việt
Bao học thuyết bao trào lưu tư tưởng
Tâm tính ngàn đời sao chẳng khá hơn!?
Tâm tính ngàn đời sao chẳng khá hơn!?
Benjamin Franklin đã khuyên con người: “Có hai cách để hạnh phúc: Hoặc giảm mong muốn hoặc tăng sự giàu có – thế nào cũng được – kết quả đều giống nhau, và mỗi người phải tự lựa chọn và đi theo cách mình thấy dễ dàng hơn”.
Dẫu vậy, dù có bao nhiêu tấm gương, bao nhiêu lời răn dạy, cũng như biết bao bài học lịch sử, những lời sám hối của kẻ đi trước, nhưng hậu thế vẫn thường bỏ ngoài tai. Aldous Huxley đã cho biết một sự thực trớ trêu rằng: “Con người không học được nhiều lắm từ những bài học của lịch sử. Đó chính là bài học quan trọng nhất trong những bài học của lịch sử”.
Phải chăng đó là vì: “Tham vọng là cái hố không đáy làm kiệt sức con người trong nỗ lực bất tận tìm cách thỏa mãn nhu cầu mà không bao giờ chạm tới được sự thỏa mãn” như Erich Fromm đã kết luận! Thêm nữa, Zygmunt Bauman-nhà xã hội học và triết học người Ba Lan còn cho biết: “Nhờ công nghệ, sự phát triển, kỹ năng và hiệu quả công việc, loài người đã có đủ tài nguyên để thỏa mãn tất cả nhu cầu của mình. Nhưng con người lại không có đủ, và có lẽ sẽ không bao giờ có đủ tài nguyên để thỏa lòng tham”.
Tại sao con người như vậy?
Có lẽ nguyên nhân, của mọi nguyên nhân, nằm trong cái “thị dục huyễn ngã”(lòng mong muốn được người khác cho mình là vẻ vang, quan trọng)-điều mà Sigmund Schlomo Freud đã phát hiện ra. Hơn thế nữa John Dewey còn khẳng định thêm: “Thị hiếu mạnh nhất của con người là thị dục huyễn ngã”.
Và cũng bởi “thị dục huyễn ngã” mà con người thường khao khát quyền lực, danh tiếng… Đặc biệt “Quyền lực luôn luôn thu hút những kẻ không có đạo đức”-một sự thực đã được Albert Einstein tổng kết. Còn theo Ayn Rand “Sự thèm khát quyền lực là ngọn cỏ dại chỉ mọc trong miền đất vắng của một tâm trí bị bỏ hoang”.
Đã thế con người còn mắc một căn bệnh cố hữu, ấy là căn bệnh “hoang tưởng quyền lực”. John Adams -nhà lập quốc và là tổng thống thứ 2 của Hoa Kỳ, đã có một đúc kết rằng: “Quyền lực thường nghĩ mình có linh hồn vĩ đại hơn và tầm nhìn bao quát hơn nhiều những gì mà kẻ yếu có thể hiểu được”. Chính điều này dẫn đến những sai lầm và tội ác của những thế lực độc tài(!)
Bởi vậy lịch sử như luôn phải lặp lại những trang đau thương, những cuộc chiến tàn khốc-nhằm tạo lập những trật tự mới, cũng như mở rộng quyền lực, sự ảnh hưởng, và lãnh thổ… Và chính vì dục vọng bất kham của mình, con người luôn phải đối mặt với thảm cảnh tự hủy diệt!
