Dương Quốc Việt
Thiền sư Ajahn Chah(1918 -1992)-cao tăng Thái Lan nổi tiếng về pháp Thiền thuộc Phật giáo Nguyên Thủy, đã dạy các phật tử rằng:
“Hành động tốt đem lại quả tốt. Hành động xấu đem lại quả xấu. Đừng kỳ vọng thánh thần, chư thiên, những kẻ khuất mày khuất mặt sẽ bảo vệ bạn. Cũng đừng tin tưởng ngày tốt, ngày xấu. Đó là những điều không thật. Bạn sẽ luôn luôn chờ đợi ngày tốt, giờ tốt, tháng tốt, năm tốt, vị thần này, vị thánh nọ. Tin tưởng vào những điều đó chỉ đem lại đau khổ cho bạn mà thôi. Hãy nhìn vào hành động và lời nói của bạn, nhìn vào nghiệp của bạn. Làm lành bạn sẽ gặt quả vui, làm ác bạn sẽ mang quả khổ“.
Lời dạy của cao tăng Ajahn Chah thật chí lý chí tình. Dẫu vậy, trong thực tế đời sống, “làm lành, làm ác” cũng như nhận ra “điều lành, điều ác”, lại là những câu chuyện không đơn giản, không phải lúc nào cũng dễ nhận biết.
Chẳng hạn, thời Cải cách ruộng đất, có kẻ (sau này còn được làm quan khá to), đã đấu tố-nhục mạ cha mẹ mình. Nhưng việc làm đại bất hiếu của hắn, lại được coi là một việc làm tốt- một hành động “cách mạng triệt để”, trong “đấu tranh giai cấp”, của một con người có “đạo đức cách mạng” cao cả(!!!)
Và còn biết bao nhiêu những hành xử tàn ác khác, do những kẻ “ngây thơ”, “hoang tưởng-mông muội” hay “cuồng tín” gây ra cho đồng loại. Ấy vậy mà chúng vẫn cứ ngỡ rằng-chúng đã và đang làm điều tốt…
Hóa ra, nhận ra “điều lành, điều ác”, còn là những câu chuyện của sự sáng suốt, của hiểu biết, của văn hóa, của giáo dục…
Cuối cùng xin đặc biệt lưu tâm-một danh ngôn đã được đúc kết bởi Ernest Hemingway (1899-1961)- tiểu thuyết gia, nhà văn truyện ngắn, nhà báo người Mỹ, đạt giải Pulitzer năm 1953 và giải Nobel Văn học năm 1954: “Tất cả những điều THỰC SỰ ÁC ĐỘC đều bắt đầu từ sự NGÂY THƠ “.
